Slapen is slapen, toch? We gaan ’s avonds naar bed en staan ’s ochtends weer op. Toch gaat het niet overal zo rechttoe rechtaan; slaappatronen verschillen overal ter wereld. Over siësta’s, kinderbedtijd en powernaps!
Onderbroken slaap
In onze maatschappij is het niet meer dan normaal om ’s nachts 6 tot 8 uur ononderbroken te slapen en overdag juist niet te slapen. We rusten ’s nachts uit van de dag, laden ons op voor de volgende dag en zien dat bovendien als vanzelfsprekend. Toch is een dergelijke vastomlijnde nachtrust eigenlijk helemaal niet zo vanzelfsprekend: slaappatronen kunnen per land en per cultuur verschillen. Het is zelfs nog niet zo lang geleden dat wij in het Westen zelf ook heel anders sliepen. Onze voorouders sliepen in twee gedeelten, de eerste en tweede slaap. Beide duurden zo’n 4 uur en tussen deze eerste en tweede slaap in was men 2 uur wakker. Een slaapgewoonte die pas aan het eind van de 19e eeuw langzaam verdween, maar waar wij ons vandaag de dag helemaal niet meer in kunnen vinden. Dit toont al aan hoezeer slaapgewoontes door tijd en cultuur beïnvloed worden.
Siësta
Een van de bekendste voorbeelden van een heel ander slaappatroon is de siësta. En bij dit woord denken we natuurlijk vrijwel meteen aan Spanje. Toch wordt de siësta op meerdere plaatsen gehouden, zowel in warme landen in Europa als in tropische landen buiten Europa. Op het heetst van de dag wordt een middagdutje gedaan, om er daarna weer fris tegenaan te gaan. Winkels en kantoren gaan rond het middaguur enkele uren dicht en werknemers gaan huiswaarts. Een traditie die ook economische gevolgen heeft, waardoor niet iedereen even blij is met de siësta. Toch blijft het culturele dutje van grote waarde, ook in tropische landen, waar men in de hitte van de middag een goede hangmat opzoekt!
Powernap
De siësta is vergelijkbaar met de powernap, oftewel het middagdutje dat in het Westen steeds meer aan populariteit wint. Het grootste verschil is dat een siësta enkele uren duurt en in Zuid-Europese landen min of meer ingeburgerd is. Een powernap moet volgens experts 20 tot hooguit 30 minuten duren; langer slapen maakt je alleen maar suf. Bovendien houdt lang niet iedereen van een powernap; overdag slapen kan je ritme ook in de war brengen, waardoor je ’s nachts minder goed slaapt. Opnieuw is de invloed van cultuur te zien: een voorstel om de siësta in Spanje af te schaffen stuitte op veel weerstand, terwijl het invoeren van een verplichte powernap in Nederland waarschijnlijk juist voor veel onbegrip zou zorgen.
Kinderbedtijd
Een ander duidelijk verschil als het gaat om slaappatronen is hoe verschillende landen met het begrip kinderbedtijd omgaan. In Nederland hebben we een vaste tijd waarop kinderen moeten gaan slapen, ongeacht of ze nu omvallen van vermoeidheid of nog vrolijk aan het spelen zijn. In zuidelijke landen, maar ook in landen als Ghana en Egypte worden kinderen pas in bed gelegd als zij uit zichzelf van vermoeidheid in slaap zijn gevallen. Kinderen blijven ’s avonds dus gewoon op. Misschien is het je op vakantie wel eens opgevallen dat zelfs hele kleine kinderen nog tot laat met hun ouders op straat te vinden zijn. Een groot verschil dus met onze kinderbedtijd, die een typisch Nederlandse uitvinding blijkt te zijn.
Of je nu lang of kort slaapt of van plan bent je eigen korte siësta te introduceren, verschillen in slaapgewoontes zijn van alle tijden. Het beste advies is dan ook misschien gewoon te doen wat voor jou goed voelt. Welterusten!
